Parels worden gevonden in de schelp van een weekdier (hoofdzakelijk oesters en mosselen, maar soms ook in slakken), doorgaans pareloester genoemd, al zijn het in feite geen oesters.
Verreweg de meeste, in sieraden gebruikte, parels zijn cultivé, dus gecultiveerd of gekweekt. Slechts 1 procent van de parels die tegenwoordig worden verkocht bestaat nog uit natuurlijke parels.
Zoutwaterparels zoals Zuidzee-parels (Australië, Filipijnen en Indonesië), Akoya-parels (Japan, Vietnam en China) en Tahiti-parels (Stille Oceaan) komen uit een oester. Zoetwaterparels uit China komen uit een mossel.
Hoe wordt de waarde van een parel bepaald?
De zeven belangrijkste elementen die de waarde van een parel bepalen zijn:
1 Natuurlijk of gekweekt
Natuurlijke (dus geen gekweekte) parels zijn een zeldzame speling van de natuur
Natuurlijke parels zijn uiterst zeldzaam en dus kostbaar. Er moeten maar liefst 15.000 oesters geopend worden om één enkele parel te vinden. Zo’n parel is een speling van de natuur, veroorzaakt doordat een hinderlijk organisme, zoals bijvoorbeeld een parasiet of een klein kreeftje, een pareloester binnendringt. Om zichzelf te beschermen, vormt de oester kleine laagjes parelmoer om de irritatie heen, totdat er een rond, glanzend bolletje ontstaat: de parel. Alleen zeldzame oude parelsnoeren zijn soms nog van natuurlijke parels.
Gekweekte of cultivéparels
Ruim 99% van alle wereldwijd verhandelde parels zijn gekweekte parels. De Chinezen slaagden er het eerst in het parelproductieproces van de oester op gang te brengen, maar het was de Japanse pastaverkoper Mikimoto die de eerste mooie ronde parel kweekte. Hij injecteerde een bolvormig geslepen stukje van een mosselschelp, met daar omheen een dun huidje mantelweefsel in de pareloester en dat bleek de sleutel tot het grote succes. De pareloester ging om het bolletje laagjes parelmoer vormen, waardoor een perfect ronde, glanzende cultivéparel ontstond.
In veel gevallen kan alleen met behulp van röntgenapparatuur een cultivé van een natuurlijke parel worden onderscheiden. Als een natuurlijke parel onder een röntgenapparaat wordt gelegd, is vaak te zien dat die uit vele laagjes bestaat, eigenlijk net als een ui.
Imitatie parels
Naast gecultiveerde en natuurlijke parels, zijn er ook imitatie parels. Imitatie parels komen niet uit oesters maar zijn volledig met de hand gemaakt. Sommige imitatie parels zijn bijna niet van echt te onderscheiden. Imitatie parels zijn vaak wel makkelijk te ontdekken met een simpele truc, de tand-test: wrijf zachtjes met de parel tegen je voortanden. Als de parel korrelig aanvoelt, dan heb je te maken met een echte parel. Voelt de parel glad aan, dan heb je zeer waarschijnlijk te maken met een imitatie parel.
2 Soort parel
Tahiti-parels
Deze parels zijn vernoemd naar het eiland Tahiti (Polynesië) in de Stille Oceaan waar de oestersoort oorspronkelijk vandaan komt. Tahiti-parels groeien in de Pinctada margaritifera-oester die bekend is als de black-lip pearl oyster, vanwege de zwarte randen aan de binnenzijde van de schelp. Tahiti-parels zijn er in vele kleuren, maar altijd in donkere tinten, zoals aubergine, olijfgroen, mosgroen, zwart, bruin, grijs met regenboogeffect van al deze kleuren samen in een parel. Tahiti-parels worden gekweekt op een chirurgische manier, door een ronde kern te implanteren in het schelpdier.
Akoya-parels / Mikimoto cultivéparels
Cultivéparels afkomstig uit het zoute water rond Japan worden als Akoya-parels verkocht of onder een merknaam zoals Mikimoto cultivéparels. Begin negentiger jaren bestond het grootste deel van de cultivéparels uit Akoya-parels. Nu vertegenwoordigen deze parels nog maar een kwart van de totale waarde van geproduceerde gecultiveerde zeewaterparels.
Zuidzee-cultivéparels
Zuidzee-parels worden gekweekt in de wateren bij Australië, de Filipijnen en Indonesië. De omvang (van wel 10 tot 20 mm), het beperkte kweekgebied en een lang kweekproces maken deze parels daardoor kostbaar. De natuurlijke kleuren (de oesterschelp zelf bepaalt de kleur) variëren van zilverwit, roomwit tot honinggoud. Er is een onderscheid bij de Zuidzee-oesters: de zilver- of witte rand- en de goudrand-oester. Deze glans komt door de hoeveelheid parelmoerplaatjes (argoniet) die als vele laagjes over elkaar heen liggen.
Zoetwaterparels / barokparels
China heeft zich ontwikkeld tot de producent van zoetwaterparels. Deze parels zijn te verkrijgen in allerlei vormen. Doordat geen bolvormige kernen, maar kleine stukjes zacht mantelweefsel bij een zoetwatermossel ingebracht worden, ontstonden in het begin vooral heel grillige vormen, barokparels genoemd. Nu kan men ook ronde parels kweken in zoetwater. De hoeveelheden zoetwaterparels overtreffen vele malen die van zoutwaterparels.
3 Afmeting: variërend van (vanaf 1 mm = zaadparels) 4 mm tot zeldzame 18 mm en 22 mm Zuidzee-parels
Hoe groter en zwaarder de (natuurlijke) parel, des te zeldzamer. Zoetwaterparels maken dikkere laagjes parelmoer aan en groeien wat sneller. Zoutwaterparels hebben meer tijd nodig om te groeien en zijn daarom kostbaarder.
4 Vorm: rond of (grillig) barok
Hoe ronder de parel hoe waardevoller. Baroque of barokparels zijn ook zeer gewaardeerd en hebben een meer grillige vorm.
5 Luster: de mate van glans die ontstaat door afzetting van laagjes parelmoer
Bij het kopen van parels is het luster een belangrijk aandachtspunt. Hoe beter de reflectie in een parel, hoe hoger het luster en dus de waarde van de parel. Van Akoya-parels wordt beschouwd dat deze meestal de hoogste glans hebben. Zoutwaterparels hebben vaak een hoog luster omdat er in de schelp dunnere laagjes parelmoer worden aangemaakt. Afhankelijk van de parelsoort zijn er daardoor meerdere laagjes nodig om een parel te vormen. Meerdere dunne laagjes parelmoer geeft een hoog luster.
6 Oppervlak: gelijkmatig of onregelmatig
Een mooi gelijkmatig oppervlak is een belangrijke kwaliteitsfactor. Parels zijn een natuurproduct en veel parels vertonen onregelmatigheden.
7 Kleur: van ivoorwit tot donkergrijs
De kleur van de parels wordt bepaald door de kleur van de binnenkant van de schelp en heeft niet veel invloed op de waarde behalve door populariteit. Uiteindelijk bepaalt je eigen voorkeur welke kleur parels je aanspreekt. Traditioneel gezien is er veel vraag naar ivoorwitte en donkere, zwarte parels.
Parels worden op verschillende lengtes geregen en geknoopt. De standaardlengtes hebben een eigen naam.
35 cm – Shorty
42 cm – Choker
50 cm – Prinses
60 cm – Matinee
70 cm – Opera
80 cm – Koningin
100 tot 120 cm – Sautoir
Parels aflopend in grootte – Collier en chûte
In elkaar gedraaide strengen – Torsade
Een veldslag voor een parel
Dat een uiterst zeldzame en unieke parel gevonden kon worden in een onooglijke schelp zorgde in het verleden voor veel magie rond dit glanzende kleinood. De parel leek alle geheimen van de diepten van het waterrijk tot uitdrukking te brengen in haar mysterieuze glans. Deze magie ging heel ver, de waarde van parels werd erdoor opgedreven tot waanzinnige hoogte. Zozeer zelfs, dat ten tijde van de Romeinse overheersing een enkele parel kon volstaan om een veldtocht te financieren.
Cleopatra at een parel
Bekend is ook het verhaal van Cleopatra die een weddenschap won dankzij een parel. Cleopatra beweerde ten overstaan van Marcus Antonius dat zij een maaltijd ter waarde van een heel land kon verorberen. Marcus tartte haar deze bewering met bewijzen te staven, waarop de Egyptische schone een parel verpulverde, de parelpoeder in haar glas met cider wierp en het in één teug leegdronk.
Parelvissers
Parels werden met gevaar voor eigen leven opgedoken door parelvissers. Dat betekende dat alleen de allerrijksten zich de schoonheid van een parel konden veroorloven. En dat deden ze! Koningin Elizabeth I van Engeland bijvoorbeeld bezat drieduizend jurken die bezaaid waren met parels; een ongekende rijkdom. De witte glans van de parel sloot volgens de ongetrouwde koningin uitstekend aan bij haar kuise reputatie.
De lange parelsnoeren van Coco Chanel
Coco Chanel, de Franse koningin van de mode, gaf de gekweekte parel het laatste zetje in de rug toen zij haar ensembles completeerde met meterslange parelsnoeren. Dergelijke sieraden waren absoluut onbetaalbaar als ze van natuurlijke parels vervaardigd zouden worden en de jetset ging dan ook massaal overstag. Vanaf dat moment ging het allemaal razendsnel en begon de cultivéparel aan een zegetocht die tot op de dag van vandaag voortduurt.
● Het beste wat je voor je parels kunt doen is ze veel dragen: het natuurlijke vet van de huid voorkomt het uitdrogen van de parels waardoor de glans minder wordt.
● Bij veel transpiratie is het verstandig om de parels na het dragen iedere keer goed schoon te maken.
● Bewaar parels nooit in een doos samen met andere sieraden. Ze kunnen dan krassen oplopen.
● Een parelsnoer kan aangetast worden door parfum, haarlak en andere chemische stoffen. Breng bijvoorbeeld parfum of haarlak daarom altijd aan voordat je je sieraden omdoet en ga niet douchen met parelsieraden.
● Als je parels vuil zijn geworden, reinig ze dan met lauw water en een zachte doek. Gebruik nooit een chemisch schoonmaakmiddel.
● Laat je parelsnoer, als je het veel draagt, één keer per jaar opnieuw rijgen. Daarbij moet na iedere parel een knoopje worden gelegd. Dit voorkomt dat je parels verliest als het snoer breekt.
Het veranderen van een slot is een prima tip als je nog een ongedragen parelsnoer hebt liggen. Door de parels opnieuw te knopen en er een modern slot tussen te zetten, krijgen ze een heel nieuw gezicht. Ook kun je bijvoorbeeld gouden kralen tussen de parels laten plaatsen of bijzondere kleurstenen. Parels laten zich moeiteloos een nieuwe look aanmeten.
Je goudsmid of juwelier kan al je vragen over parels beantwoorden en kan je helpen bij het bepalen van een sieraad van je keuze.
Bij een FGZ-aangesloten goudsmid of juwelier weet je zeker dat je betrouwbaar advies krijgt en aan het juiste adres bent voor reparatie en onderhoud.
Zoek hier een goudsmid of juwelier in jouw buurt die staat voor ons ABC; Ambachtelijk, Betrouwbaar en Creatief.